حجامت و فواید آن
َ
حجامت و فواید آن
رسول اكرم (ص) در حدیث شب معراج می فرمایند :
وقتی به آسمان هفتم صعود كردم هیچ ملكی از من گذر نكرد مگر این كه گفت : ای محمد حجامت كن و امتت را به حجامت امر بفرما.
بحار ج 62 ص 300 باب 89
پیامبر اكرم در روایتی در نهج الفصاحه آمده پنج چیز را از سنتهای پیامبران الهی معرفی كرده اند كه عبارتند از : حیا ، حلم ، حجامت ، مسواك و عطر زدن.
كافی ج 6 ص 484
امام علی (ع):
به درستی كه حجامت بدن را سالم و عقل را نیرومند می گرداند.
بحار ج 62 ص 114 و ج 10 ص 89
امام رضا (ع):
رسول خدا فرمودند: اگر در چیزی شفا وجود داشته باشد پس در تیغ حجّام است یا در شربتی عسل.
وسائل ج17ص 541-
قبل و بعد از حجامت چه نکاتی را باید رعایت کرد؟
اگر می خواهید حجامتی موفق، بی درد سر و موثر داشته باشید مقاله زیر را بخوانید
الف - خوراك قبل و بعد از حجامت:
ائمهى معصومین(ع) در احادیث خود به خوراك مناسب براى قبل و بعد از حجامت اشاره فرمودهاند كه در اینجا برخى از آنها را بیان مىكنیم :
1- در روایتى از عبدالملك نوفلى آمده كه بر امام صادق(ع) وارد شدم. در دست ایشان انارى دیدم. فرمود:
« انارى بیاور، چرا كه من از هیچ چیز به اندازهى شریك گرفتن در خوردن انار ناراحت نمىشوم. سپس حجامت نمود و امر فرمود كه حجامت كنم و من نیز حجامت كردم. سپس انار دیگرى خواست…»
2- در روایت دیگرى حمیرى مىگوید: « به امام صادق(ع) نامه نوشتم و عرض كردم كه من خون و صفرا دارم. زمانى كه حجامت مىكنم، صفرا بر من غلبه مىكند و زمانى كه حجامت را به تأخیر مىاندازم خون به من ضرر مىرساند. نظر شما در این مورد چیست؟
سپس حضرت به من نامه نوشت كه حجامت كن و براى تاثیر حجامت ماهى تازه بخور. دوباره مسئله را سئوال كردم. ایشان نوشت حجامت كن و ماهى تازه با آب و نمك بخور. این كار را انجام دادم و سلامت یافتم.»
البته از متن حدیث چنین برمىآید كه دستور مصرف ماهى تازه براى چنین شخصى با وضعیت خاص خود بوده است نه براى همهى مردم.
3- مرد دیگرى روایت مىكند كه خدمت امام صادقعلیه السلام بودم. حضرت، حجّام خواست و فرمود :
ابزار حجامت را بشوى و انارى خواست و میل فرمود و پس از این كه از حجامت فارغ شد، انار دیگرى خواست و میل كرد و فرمود این كار مُرار (صفرا) را فرو مىنشاند.
4- امام حسن عسكرى علیه السلام مىفرماید :
« بعد از حجامت انار شیرین میل كنید، چون انار خون را آرام مىكند و آن را در مسیر خود صاف مىگرداند.»
5- یك روز امام رضا علیه السلام فرمود :
« اى معتب، براى من ماهى تازه تهیه كن. می خواهم حجامت كنم. تهیه كردم. پس فرمود: اى معتب براى من سوپى درست كن. سوپ را براى ایشان درست كردم و حضرت از آن تناول فرمود.»
6- امام رضا علیه السلام در رسالهى ذهبیّه، فرمایش مفصّلى در مورد خوراك بعد از حجامت دارند كه قسمتى از آن را در اینجا مىآوریم:
« پس از استحمام باید موضع فصد و حجامت را به وسیلهى پارچهى كركى یا ابریشمى یا دستمال نخى كه لطیف و نرم باشد، بپوشانید. بعد یك حبه از تِریاق اكبر (نام یك داروى قدیم) به اندازهى ماش میل كنید.
پس از حجامت و فصد، آب میوه بنوشید و اگر میوه نیست، شربت بالنگ مصرف كنید و در جایى كه این امكانات وجود ندارد، بالنگ را زیر دندان بگیرید و روى آن جرعهاى آب نیمگرم بنوشید.
اما در فصل سرما باید سكنجبین عسلى استفاده شود كه این شربت شما را از بیمارىهاى خطرناك لقوه، برص، بهق و جذام به ارادهى خداوند ایمن خواهد داشت.
امام رضا (ع): سفارش مىكنم كه پس از حجامت یا فصد، آب انار را با مكیدن آن بنوشید. مكیدن آب انار خون را زنده و تن را با نشاط خواهد ساخت.
پس از حجامت و فصد از خوردن غذاهاى نمكدار تا مدت 3 ساعت بپرهیزید، چون اگر این پرهیز مراعات نشود، بعید نیست كه انسان به بیمارى جرب دچار شود…»
ب - پرهیز از حجامت به هنگام گرسنگى :
از مجموعهى احادیث و روایات برمىآید كه حجامت باید در زمان سیرى انجام شود و انجام آن به هنگام گرسنگى مضرّ است. از امام صادقعلیه السلام روایت شده كه:
« حجامت بعد از غذا خوردن باعث دفع عرق شده و قوّتبخش بدن است.»
حضرت صادقعلیه السلام فرمود :
« از حجامت در حال گرسنگى بپرهیزید.»
حضرت همچنین فرمود:
« بعد از خوردن طعام، با حجامت خون جمع مىشود و بیمارى دفع مىگردد. اما اگر قبل از خوردن غذا حجامت انجام شود، خون دفع می شود، ولى بیمارى در بدن مىماند.»
ج - دعاى حجامت امام رضا علیه السلام :
امام رضا علیه السلام براى حجامت دعاى خاصى ذكر فرمودهاند. این مطلب اهمیت همراهى درمان روحى و دعا درمانى با درمانهاى جسمى در طبّ اسلامى را اثبات مىكند.
« وقتى خواستى حجامت كنى، چهار زانو جلوى حجّام بنشین و بگو:
اَعوذ بِالّلهِ الكَریم فى حِجامَتى مِنَ العَین فِى الدَّم وَ مِن كُلّ سوءِ وَ الاَعلالِ وَ الاَسقام وَ الاَوجاع وَ الاَمراض وَ اَسئَلُكَ العافِیةَ وَ المُعافاة وَ الشِّفاءِ مِن كُلّ داء.» (بحار، ج 62 ص 117)
یعنى: « در حجامت خود به خداوند كریم پناه مىبرم از خونریزى و از هر ناراحتی، علت، سختى و درد و مرضی و (خداوندا) از تو عافیت و اسباب عافیت و شفاى از هر بیمارى را طلب مىكنم.»
د - پرهیز از مقاربت و هیجانهاى عصبى قبل و بعد از حجامت :
امام رضا علیه السلام در رسالهى ذهبیّه مىفرماید :
« فصد و حجامت پس از عمل جماع خوب نیست. باید میان جماع و حجامت و فصد، حداقل دوازده ساعت فاصله باشد… پس از حجامت نباید بلافاصله به زنان نزدیك شد.
به علاوه مقرر است كه انسان بعد از حجامت، از حركت زیاد و خشم و هیجان بپرهیزد.
بهترین روز برای حجامت یكشنبه هاودوشنبه هاوپنجشنبه ها است..
نیمه دوم ماه قمری..
بهترین فصل اول بهار.اول تابستان و اول پاییز..
تفاوت خون حجامت با اهدای خون
پاسخگوی سئوالات زیر آقای حسین خیراندیش،
رئیس موسسه تحقیقات حجامت ایران می باشد.
جناب آقای خیراندیش، بفرمایید با وجود شتاب علم در دنیای امروزی، می توانیم از “حجامت” به عنوان یك روش درمانی استفاده كنیم؟
هر روش درمانی كه سابقه ی بیشتری داشته باشد، از نظر علمی معتبرتر به حساب می آید، زیرا تجربیات درمانی مثبت یا منفی به معنای حیات انسان ها یا اتلاف جان انسان هاست.
وقتی گفته می شود یك روش درمانی هزار ساله یا هفت هزار ساله، یعنی میلیاردها انسان در طول سال های متمادی، این روش درمانی را تجربه كرده اند و از آن بهره گرفته اند، بنابراین ما حق نداریم تجربیاتی را كه به قیمت جان انسان ها تمام شده است، به راحتی زیر پا یا كنار بگذاریم.
این كه برخی می گویند روش درمانی قدیمی به جرم قدیمی بودن منسوخ است، از نظر علمی استدلال غیرعقلایی و غیرعلمی است، زیرا اگر بخواهیم هر روشی را جایگزین كنیم، باید دوباره جان انسان ها را ملاك تجربه قرار دهیم تا بعد از سال ها بفهمیم این روش درمانی مفید هست یا خیر؟
2- در بین روش های طب سنتی، چه روشی می تواند برای درمان همواره مورد استفاده قرار گیرد؟
در بین مجموعه ی روش های طبی كه شامل استفاده از گیاهان دارویی، داروهای معدنی و حیوانی و رفتارهای درمانی است، تنها رفتار استراتژیك، فراگیر و عمیق مورد استفاده در تمامی طول عمر از طفولیت تا كهنسالی، “حجامت” است كه به منظور درمان یا پیشگیری انجام می شود.
انسان برای پیشگیری از ابتلا به بیماری ها می تواند با سالی حداقل یك یا دو مرتبه حجامت کردن، بسیار كمتر در معرض بیماری قرار گیرد و برای درمان به تناسب نوع بیماری، مزاج و طبع خود می تواند از یک نوع حجامت خاص به صورت حجامت گرم و خشك (بادكش) یا حجامت تر(خون گیری) استفاده کند.
در مؤسسه ی تحقیقات حجامت ایران بیش از40 طرح برای حجامت گرم و خشك و حدود 70 طرح برای حجامت تر طراحی شده و هم اكنون توسط پزشكان اجرا می شود.
بنابراین اولاً همه ی حجامت ها خون گیری نیست. ثانیاً میزان دفع خون نقش اساسی در درمان ندارد، به طوری كه حتی با گرفتن تنها 3 سی سی خون می توانیم به درمان برسیم و بالاترین حجم خون در حجامت 30 تا 50 سی سی است و جریان خون بعد از آن قطع می شود.
پس نگرانی در مورد كاهش حجم خون بی مورد است. ضمن این كه درمان به وسیله ی حجامت برای بیماری های مختلف فرق دارد. مثلاً حجامت بیمار مبتلا به سردرد میگرنی با بیمار دیابتی یا بیمار دارای دیسكوپاتی (بیماری های مربوط به دیسک) با بیمار سیاتالژی(مربوط به عصب سیاتیک) متفاوت است.
خون اهدا شده هم مورد استفاده قرار می گیرد، در حالی كه خون حجامت دور ریخته می شود؟ آیا خون ورید(اهدا شده) با خون حجامت تفاوتی دارد؟
در طرحی پژوهشی كه در بیمارستان لقمان حكیم تهران انجام شد، فاكتورهای بیوشیمی موجود در خون وریدی(خون اهدا شده) را با خون حجامت، هم زمان مقایسه کردیم كه تفاوت های فاحشی مشاهده گردید. طوری كه فقط میزان كلسترول خون حجامت، 5/2 برابر بیشتر از خون ورید بود، بنابراین برای كاهش میزان كلسترول خون، انجام حجامت بسیار مفید است.
هم زمان سم موجود در خون حجامت را با سم خون وریدی مقایسه كردیم كه دریافتیم سم موجود در خون حجامت 23 برابر سم خون وریدی بود كه با توجه به فراوانی مسمومیت های غذایی، شیمیایی، آلرژیك و تنفسی كه بر اثر پراكندگی سرب و آلاینده های دیگر در محیط های صنعتی و عمومی و شهرهای بزرگ وجود دارد، حجامت برای مقابله با این تهدیدات جانی كافی است.
جالب است بدانید كه پیامبراكرم(ص)، حضرت علی(ع) و امام صادق(ع) این موضوع را متذكر شده اند كه “سم از هر كجا وارد بدن شود، از محل حجامت خارج می شود” یا “از موضع حجامت، چیزی جز سم دفع نمی شود".